boek: glans en geluk

Glans en geluk: Kunst uit de wereld van de islam
Charlotte E.C. Huygens (CH); met bijdragen van Luitgard Mols (LM)
Tekst voor een deel ook in het Engels
Den Haag: Gemeentemuseum & Zwolle: Waanders uitgevers, 2018
277 p., vele kleurafb.- ISBN 978-94-6262-194-7

Dit kleurrijke boek verscheen bij de gelijknamige tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag (8 sept 2018-3 mrt 2019), waarvan conservator S. Lambooy de projectleider was en die de bedoeling had de collectie 'open' te presenteren. "Allereerst werd, in plaats van de gebruikelijke scheiding van voorwerpen per productieplaats en chronologie, een overkoepelende thematiek in de collectie gevonden in het ornament in de decoraties" (p.7). Of dat een gelukkige keuze is geweest, moet iedere bezoeker/lezer zelf maar beoordelen.

Verder wil het museum deze tentoonstelling en dit bijbehorend boek van kunstwerken uit de wereld van de islam niet tot het visuele beperken. Daarom heeft het museum "in Nederland woonachtige, hedendaagse schrijvers, koks en muzikanten – met wortels in de cultuur van de islam – gevraagd enkele voorwerpen uit de collectie van het museum uit te zoeken en deze door middel van gedichten, recepten en melodieën een eigen stem te geven" (p.41).
Het hele boek is gelardeerd met de tentoongestelde objecten (met onderschriften), waarvan de meeste behoren tot de eigen collectie van het museum.

Allereerst geeft CH een kort en bondig overzicht van de kunst in de islamitische wereld, met korte chronologie. LM neemt de internationale uitwisseling en mobiliteit van deze kunst voor haar rekening (p.19-29).

Na een kort overzicht over islamitische kunst in het Gemeentemuseum (p.30-34) volgen er drie hoofdstukken in het kader van "Ontmoetingen in zintuigen": literatuur, eten & drinken en muziek. Na een kort en goed hoofdstuk over de Perzische poëzie (Asghar Seyed-Gohrab) is er alle ruimte om de schrijvers (Hizir Cegiz, Kaded Abdolah, Naema Tahir, Rashid Novaire, Rodaan Al Galidi en vader & zoon Yahya) voor te stellen en hun keuze nader te laten belichten. Na een kort overzicht van de culinaire cultuur van de Abbasiden (Yasemin Bağci) worden de eigentijdse koks geïntroduceerd en leggen ook zij hun keuze uit de museumcollectie uit. Daarnaast geven zij een recept van een (zo lijkt) tongstrelend gerecht. Na een kort artikel van Anne van Oostrum over de muziekinstrumenten in de wereld van de islam geven zes muzikanten uitleg over de door hun gekozen instrumenten – fraai ingelegd of beschilderd – uit de museumcollectie.

De meeste pagina's (p.134-253) zijn gewijd aan "Schoonheid in ornament". Steeds na een korte inleiding van CH of LM worden de themata met hun bijbehorende objecten behandeld: religie, kalligrafie, mens, dier, bloemen en planten, arabesk, geometrie en verstilling. Na de Engelse vertalingen van de teksten (Splendour & bliss) en auteursbiografieën is een wel heel summiere bibliografie toegevoegd.

Het is in alle opzichten een kleurrijk boek voor iedereen geïnteresseerd in de kunst van de islamitische landen – en ceramiek in het bijzonder. MAAR of men er ook aan gedacht heeft dat het boek niet alleen op de salontafel ligt maar ook gelezen wordt, is een tweede. De verschillende aspecten van de objecten – van literatuur tot en met verstilling – hebben een eigen kleur die ook op snee mooi uitkomt. De redelijk uitgebreide onderschriften bij de objecten worden ook in die kleur gedrukt. Het gebruikte schreefloze en iele lettercorps is echter zo klein dat het de leesbaarheid van de onderschriften zeker niet ten goede komt, vooral als de teksten in het lichtblauw of lichtgroen zijn gedrukt en dat is jammer!

Ik zag dat de publicatie Ceramiek uit de Oriënt = Ceramics from the Orient (met Nederlandse en Engelse tekst) geschreven door Jef Teske (1999, 126p.) nog steeds te koop is. Goede heldere kleurenfoto's met korte teksten.

Voor een belangrijk boek over ceramiek in de islamische landen, klik hier.