aanrader hieronymus bosch

Jeroen Bosch, hemel, hel
Johanna Klein
Uitgeverij Lecturis, 2015. Tweede druk, 2016
240 p., zeer veel kleurenill.- ISBN 978-94-6226-104-4

Enkele jaren geleden besprak ik het boek van Reindert Falkenburg: The Land of Unlikeness (helaas niet meer leverbaar). Ik schreef toen: "het is een absolute aanrader voor iedereen die geïntrigeerd is door het werk van JB. Het geeft heerlijk stof tot nadenken en verder onderzoek". Dit boek is een wetenschappelijke editie met veel noten en literatuur. Johanna Klein heeft nu de inhoud en de these van The Land of Unlikeness voor een breed publiek toegankelijk gemaakt in het Nederlands en mooie kleurenafbeeldingen toegevoegd die steeds bij de tekst staan waarin ze besproken worden.

Het is een fantastisch boek & goed geschreven. De zeventien hoofdstukken, waarin Klein de Tuin der Lusten in detail bespreekt en in de religieuze en culturele ambiance plaatst, worden steeds afgewisseld met een kort intermezzo waarin ze algemene, belangrijke zaken uit die tijd uitlegt. Of het nu over het Gulden Vlies, de Eed van de Fazant, dromen, minnetuin of de Roman de la Rose gaat, het is allemaal achtergrond informatie om de Tuin nog beter te kunnen begrijpen.

Haar laatste zin (p.236) is: "De Tuin der Lusten is een spiegel van spiegels die juist door de ongrijpbaarheid van de beelden de ogen van de kijker kan openen voor het zien met de ogen van het hart". Klein opent de ogen van de eenentwintigste-eeuwse mens voor de genialiteit en creativiteit van Jeroen Bosch, die in beelden - zoals Erasmus in woorden – een vorstenspiegel creëerde die voor de Bourgondische adel van rond 1500 een heerlijk kleurrijk, maar zeker ook leerzaam discussiestuk moet zijn geweest.

Klein is er heel goed ingeslaagd om de complexiteit van Jeroen Bosch' Tuin der Lusten aan een breed, Nederlands publiek uit te leggen en te duiden.

Ik las het boek in één ruk uit!
En het is ook nog eens een lust voor het moderne oog!